آلبوم جام تُهی اثری است با صدای زنده‌یاد استاد محمدرضا شجریان و تنظیم فریدون شهبازیان؛ که در سال ۱۳۸۳، با همکاری دو مؤسسه فرهنگی هنری آوای خورشید و راویان هنر شرق منتشر شد. البته این مجموعه سال‌ها پیش از آن، در اوایل دههٔ ۵۰، ساخته و تنظیم شده بود و از برنامهٔ گل‌های تازه با شمارهٔ ۷۷ از رادیو پخش شده بود و با نام «پر کن پیاله را» شناخته می‌شد.

در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ مراسم امضای پوستر و آلبوم جام تهی برای کمک به سیل زدگانِ ایران با حضورِ فریدون شهبازیان، حسین علیزاده و جمعی از هنرمندان برگزار شد.

دانلود آلبوم جام تهی استاد محمدرضا شجریان

این مجموعه از چهار قسمت تشکیل شده‌است؛ سه قطعه در ماهور و یکی در آواز دشتی. آهنگ‌های آن بر مبنای ملودی‌های قدیمی نوشته شده‌اند؛ و این ملودی‌ها در آن زمان یعنی سال‌های آخر دههٔ ۱۳۴۰ و اوایل ۱۳۵۰ اجراهای فراوان و بی‌کیفیتی داشته‌اند اما همچنان در بین مردم طرفدار داشته‌اند. تنظیم فریدون شهبازیان در آن سال‌ها بسیار نوآورانه بود و پس از آن محل تقلید و الگوبرداری تنظیم‌کنندگان دیگر شد.

فهرست آهنگ‌های آلبوم جام تهی

۱- جام تهی (پر کن پیاله را) (ماهور)

• شاعر: فریدون مشیری
• خواننده: محمدرضا شجریان
• تکنواز ویولن: حبیب‌الله بدیعی
• موسیقی: فریدون شهبازیان
• گوینده: آذر پژوهش

۲- راپسودی برای سنتور و ارکستر (ماهور)

• تکنواز سنتور: فرامرز پایور
• موسیقی: فریدون شهبازیان (بر مبنای آهنگ ابوالحسن صبا)

۳- راپسودی برای تار و ارکستر (ماهور)

• تکنواز تار: حسین علیزاده
• موسیقی: فریدون شهبازیان (بر مبنای یک ملودی قدیمی)

۴- در کوچه‌سار شب (دشتی)

• شاعر: هوشنگ ابتهاج
• خواننده: محمدرضا شجریان
• موسیقی: فریدون شهبازیان (بر مبنای آهنگ محمدرضا لطفی)

در این اثر که به فرم معمول بقیه آثار برنامهٔ گل‌ها (موسیقی همراه با دکلمهٔ اشعار و به صورت «تصنیف – آواز – تصنیف») اجرا شده‌است، بخش ارکستری شامل مقدمه، تصنیف و بخش پایانی است که در ارکستراسیون آن تأثیرپذیری آهنگساز از آهنگسازان روس به چشم می‌خورد. تأثیری که در بسیاری از کارهای آهنگسازان آن زمان ایران که برای ارکستر قطعه می‌نوشتند نیز مشاهده می‌شود. در این ترکیب ملودی نقش اصلی را ایفا می‌کند و هارمونی همراهی‌کننده ملودی است و شخصیتی مستقل و بارز نمی‌یابد.

متن شعر آهنگ جام تهی (پر کن پیاله را) استاد شجریان (آلبوم جام تهی)

فریدون مشیری ، گزیده اشعار

پر کن پیاله را
کاین آب آتشین
دیریست ره به حال خرابم نمی برد
این جامها
که در پی هم می شود تهی
دریای آتش است که ریزم به کام خویش
گرداب می رباید و آبم نمی برد
…..
من با سمند سرکش و جادویی شراب
تا بیکران عالم پندار رفته ام
تا دشت پر ستاره اندیشه های ژرف
تا مرز ناشناخته مرگ و زندگی
تا کوچه باغ خاطره های گریز پا
تا شهر یادها
دیگر شرابم جز تا کنار بستر خوابم نمی برد
پر کن پیاله را

…..
هان ای عقاب عشق
از اوج قله های مه آلوده دور دست
پرواز کن به دشت غم انگیز عمر من
آنجا ببر مرا
که شرابم نمی برد
آن بی ستاره ام که عقابم نمی برد

…..
در راه زندگی
با این همه تلاش و تقلا و تشنگی
با این که ناله میکشم از دل
که آب! آب!
دیگر فریب هم به سرابم نمی برد
پر کن پیاله را …!

متن شعر آهنگ در کوچه ساز شب استاد شجریان (آلبوم جام تهی)
درین سرای بی کسی کسی به در نمی زند

امیر هوشنگ ابتهاج ، گزیده اشعار

درین سرای بی کسی، کسی به در نمی زند
به دشتِ پُرملال ما پرنده پَر نمی زند

یکی ز شب گرفتگان چراغ بر نمی کُند
کسی به کوچه سارِ شب درِ سحر نمی زند

نشسته ام در انتظارِ این غبارِ بی سوار
دریغ کز شبی چنین سپیده سر نمی زند

گذرگهی است پُر ستم که اندر او به غیر غم
یکی صلای آشنا به رهگذر نمی زند

دل خراب من دگر خراب تر نمی شود
که خنجر غمت از این خراب تر نمی زند!

چه چشم پاسخ است از این دریچه های بسته ات؟
برو که هیچ کس ندا به گوش کر نمی زند!

نه سایه دارم و نه بر، بیفکنندم و سزاست
اگر نه بر درخت تر کسی تبر نمی زند