بخش هشتم از تفسیر سوره مبارکه بقره ( تفسیر آیات ۱۰۸ الی ۱۲۶ سوره مبارکه بقره توسط استاد محمد علی انصاری )
تفسیر صوتی قرآن کریم توسط استاد محمدعلی انصاری به صورت کامل از “حرف محبت” منتشر می‌شود. که در این بخش به تفسیر سوره مبارکه “بقره” توسط استاد محمدعلی انصاری می‌پردازیم. تفسیر کامل سوره بقره از استاد انصاری شامل ۱۲ بخش می‌باشد که هر بخش نیز در برگیرنده ۱۰ الی ۱۵ فایل صوتی تفسیر سوره بقره است.
بخش هشتم تفسیر سوره مبارکه “بقره” توسط استاد محمدعلی انصاری
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
أَمْ تُرِیدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا رَسُولَکُمْ کَمَا سُئِلَ مُوسَى مِنْ قَبْلُ وَمَنْ یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالإیمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ ﴿١٠٨﴾ وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿١٠٩﴾ وَأَقِیمُوا الصَّلاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ وَمَا تُقَدِّمُوا لأنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ﴿١١٠﴾ وَقَالُوا لَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّهَ إِلا مَنْ کَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَى تِلْکَ أَمَانِیُّهُمْ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿١١١﴾ بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿١١٢﴾ وَقَالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصَارَى عَلَى شَیْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلَى شَیْءٍ وَهُمْ یَتْلُونَ الْکِتَابَ کَذَلِکَ قَالَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللَّهُ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿١١٣﴾ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِی خَرَابِهَا أُولَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلا خَائِفِینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الآخِرَهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿١١۴﴾ وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ﴿١١۵﴾ وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ بَلْ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ کُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ ﴿١١۶﴾ بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ ﴿١١٧﴾ وَقَالَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ لَوْلا یُکَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِینَا آیَهٌ کَذَلِکَ قَالَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَیَّنَّا الآیَاتِ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ ﴿١١٨﴾ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَلا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِیمِ ﴿١١٩﴾ وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلا نَصِیرٍ ﴿١٢٠﴾ الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولَئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَنْ یَکْفُرْ بِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿١٢١﴾ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿١٢٢﴾ وَاتَّقُوا یَوْمًا لا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئًا وَلا یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلا تَنْفَعُهَا شَفَاعَهٌ وَلا هُمْ یُنْصَرُونَ ﴿١٢٣﴾ وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ﴿١٢۴﴾ وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ ﴿١٢۵﴾ وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ قَالَ وَمَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ ﴿١٢۶﴾ وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿١٢٧﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
مگر ندانستى که فرمانروایى آسمانها و زمین از آن خداست و شما جز خدا سرور و یاورى ندارید «107»
آیا مىخواهید از پیامبر خود همان را بخواهید که قبلا از موسى خواسته شد و هر کس کفر را با ایمان عوض کند مسلما از راه درست گمراه شده است «108»
بسیارى از اهل کتاب پس از اینکه حق برایشان آشکار شد از روى حسدى که در وجودشان بود آرزو مىکردند که شما را بعد از ایمانتان کافر گردانند پس عفو کنید و درگذرید تا خدا فرمان خویش را بیاورد که خدا بر هر کارى تواناست «109»
و نماز را به پا دارید و زکات را بدهید و هر گونه نیکى که براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا باز خواهید یافت آرى خدا به آنچه مىکنید بیناست «110»
و گفتند هرگز کسى به بهشت درنیاید مگر آنکه یهودى یا ترسا باشد این آرزوهاى [واهى] ایشان است بگو اگر راست مىگویید دلیل خود را بیاورید «111»
آرى هر کس که خود را با تمام وجود به خدا تسلیم کند و نیکوکار باشد پس مزد وى پیش پروردگار اوست و بیمى بر آنان نیست و غمگین نخواهند شد «112»
و یهودیان گفتند ترسایان بر حق نیستند و ترسایان گفتند یهودیان بر حق نیستند با آنکه آنان کتاب [آسمانى] را مىخوانند افراد نادان نیز [سخنى] همانند گفته ایشان گفتند پس خداوند روز رستاخیز در آنچه با هم اختلاف مىکردند میان آنان داورى خواهد کرد «113»
و کیست بیدادگرتر از آن کس که نگذارد در مساجد خدا نام وى برده شود و در ویرانى آنها بکوشد آنان حق ندارند جز ترسانلرزان در آن [مسجد]ها درآیند در این دنیا ایشان را خوارى و در آخرت عذابى بزرگ است«114»
و مشرق و مغرب از آن خداست پس به هر سو رو کنید آنجا روى [به] خداست آرى خدا گشایشگر داناست «115»
و گفتند خداوند فرزندى براى خود اختیار کرده است او منزه است بلکه هر چه در آسمانها و زمین است از آن اوست [و] همه فرمانپذیر اویند «116»
[او] پدید آورنده آسمانها و زمین [است] و چون به کارى اراده فرماید فقط مىگوید [موجود] باش پس [فورا موجود] مىشود «117»
افراد نادان گفتند چرا خدا با ما سخن نمىگوید یا براى ما معجزهاى نمىآید کسانى که پیش از اینان بودند [نیز] مثل همین گفته ایشان را مىگفتند دلها [و افکار]شان به هم مىماند ما نشانهها[ى خود] را براى گروهى که یقین دارند نیک روشن گردانیدهایم «118»
ما تو را بحق فرستادیم تا بشارتگر و بیمدهنده باشى و [لى] درباره دوزخیان از تو پرسشى نخواهد شد «119
و هرگز یهودیان و ترسایان از تو راضى نمىشوند مگر آنکه از کیش آنان پیروى کنى بگو در حقیقت تنها هدایتخداست که هدایت [واقعى] است و چنانچه پس از آن علمى که تو را حاصل شد باز از هوسهاى آنان پیروى کنى در برابر خدا سرور و یاورى نخواهى داشت «120»
کسانى که کتاب [آسمانى] به آنان دادهایم [و] آن را چنانکه باید مىخوانند ایشانند که بدان ایمان دارند و[لى] کسانى که بدان کفر ورزند همانانند که زیانکارانند «121»
اى فرزندان اسرائیل نعمتم را که بر شما ارزانى داشتم و اینکه شما را بر جهانیان برترى دادم یاد کنید «122»
و بترسید از روزى که هیچ کس چیزى [از عذاب خدا] را از کسى دفع نمىکند و نه بدل و بلاگردانى از وى پذیرفته شود و نه او را میانجیگرى سودمند افتد و نه یارى شوند «123»
و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتى بیازمود و وى آن همه را به انجام رسانید [خدا به او] فرمود من تو را پیشواى مردم قرار دادم [ابراهیم] پرسید از دودمانم [چطور] فرمود پیمان من به بیدادگران نمىرسد «124»
و چون خانه [کعبه] را براى مردم محل اجتماع و [جاى] امنى قرار دادیم [و فرمودیم] در مقام ابراهیم نمازگاهى براى خود اختیار کنید و به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا براى طوافکنندگان و معتکفان و رکوع و سجودکنندگان پاکیزه کنید «125»
و چون ابراهیم گفت پروردگارا این [سرزمین] را شهرى امن گردان و مردمش را هر کس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد از فرآوردهها روزى بخش فرمود و[لى] هر کس کفر بورزد اندکى برخوردارش مىکنم سپس او را با خوارى به سوى عذاب آتش [دوزخ] مىکشانم و چه بد سرانجامى است «126»
و هنگامى که ابراهیم و اسماعیل پایههاى خانه [کعبه] را بالا مىبردند [مىگفتند] اى پروردگار ما از ما بپذیر که در حقیقت تو شنواى دانایى «127»
تفسیر بخش اول سوره بقره – تفسیر بخش دوم سوره بقره –تفسیر بخش سوم سوره بقره – تفسیر بخش چهارم سوره بقره – تفسیر بخش پنجم سوره بقره – تفسیر بخش ششم سوره بقره – تفسیر بخش هفتم سوره بقره – تفسیر بخش هشتم سوره بقره – تفسیر بخش نهم سوره بقره – تفسیر بخش دهم سوره بقره – تفسیر بخش یازدهم سوره بقره – تفسیر بخش دوازدهم سوره بقره – تفسیر بخش سیزدهم و پایانی سوره بقره –
استاد دکتر محمدعلی انصاری مفسر فرزانه قرآن کریم و شارح نوپرداز نهج البلاغه متولد سال ۱۳۴۳ ه . ش در مشهد مقدس است. ایشان با شوق وافر به دریافت حقایق و معارف الهی دروس حوزوی را همزمان با تحصیلات متوسطه در حوزه علمیه مشهد آغاز نمود؛ در فقه و اصول از برکات دروس حضرات آیات سید حسن صالحی و سید ابراهیم حجازی طبسی «ره» بهره مند گردید و یک دوره کامل درس خارج اصول را از محضر متألّه متخلّق ، حضرت آیه الله العظمی میرزا علی آقا فلسفی(ره) استفاده نمود .
ولادت وتحصیلات
محمدعلی انصاری فرزند ثقه المحدثین حاج شیخ محمود انصاری(ره)؛ در سال 1343 در مشهد مقدس متولد شد.
اساتید
او تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه همین شهر گذراند.ایشان طی بیست سال، علوم متداول حوزوی را از محضر عالمان بزرگی همچون آیت الله سیدحسن صالحی، آیت الله سیدابراهیم حجازی(ره) و یک دوره کامل خارج اصول و نیز خارج فقه را از محضر مبارک آیت الله میرزاعلی فلسفی (ره) استفاده نمود. اما اثرگذارترین شخصیت علمی در زندگی وی علامه فقید و مفسر قرآن، حضرت آیت الله شیخ محمدصادق سعیدی (ره)، بود. او طی سیزده سال از محضر این عالم ربانی و فقیه متأله علوم مختلفی را بهره برد؛ به‌خصوص تفسیر قرآن کریم که شاه‌بیت غزل شخصیت کم‌نظیر علامه سعیدی بود و در نهایت ایشان شاگرد خود را با اجازتی مورد تفقد قرار داد. همزمان با تحصیلات حوزوی محمدعلی انصاری تحصیلات دانشگاهی را نیز در مشهد مقدس تا مقاطع عالی طی کرد و در رشته زبان و ادبیات فارسی دانش‌آموخته شد.
در طی این سالها ایشان تحصیلات دانشگاهی را نیز در رشته ادبیات فارسی پیگیری و در مقاطع عالی ادب فارسی فارغ التحصیل گردید ؛ البته استاد در رشته های دانشگاهی دیگری نیز به شکل رسمی و غیر رسمی مطالعات و تحقیقات قابل توجهی انجام داده است . اما نقطه عطف زندگی ایشان آشنایی با علامه بزرگوار، فقیه معظم، مفسر کبیر و اسوه اخلاق عملی، حضرت آیه الله آقای حاج شیخ محمد صادق سعیدی کاشمری «ره» بود که ارتباط بس تنگاتنگی بین این شاگرد و مرید و آن استاد و مراد دست داد و استاد طی سیزده سال در فقه و اصول و تفسیر و اخلاق و در رشته های دیگر علمی از محضر آن علامه فقید بهره های فراوانی نصیب برد و در نهایت چندی قبل از ارتحال غمبار آن عالم ربانی خامه ایشان بر صفحه لغزید و شاگرد خویش را با اجازاتی متفقدانه نوازش فرمود.
فعالیتهای علمی
او از سال 1361 تدریس را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد و کتب متداول حوزوی را بارها تدریس و شاگردان مبرزی را تربیت نمود. هم‌اکنون نیز در مشهد مقدس در مدرسه علمیه امام حسن مجتبی(ع) به تدریسِ هر روزه تفسیر قرآن و خارج فقه اشتغال دارد. همچنین از سال 1375 در دانشگاه فردوسی مشهد به تدریس مدیریت اسلامی در مقاطع مختلف مشغول است. وی در طی این سالها در کنار همه مشغولیت‌های علمی و اجتماعی همت اصلی خود را مصروف تفسیر قرآن کریم کرد و توفیق سه دوره بازگو کردن کامل سی جزء قرآن نصیبش شد که در قالب بیان1، بیان2 و بیان3 به جامعه اسلامی عرضه شده است. تاکنون از او بیش از شصت عنوان کتاب چاپ شده است. مؤثرترین آثار مکتوب او، «مشکاه» (تفسیر جامع قرآن کریم) ، فروغ حکمت(شرح نهج‌البلاغه) و شکوه نیایش (شرح صحیفه سجادیه) است که برخی مجلّدات آنها نشر یافته و برخی دیگر در حال تدوین است.
تالیفات
از آثار مکتوب ایشان تاکنون ( ۱۳۹۰ ﻫ . ش ) بیست و دو عنوان در زمینه های تفسیر قرآن کریم، شرح نهج البلاغه ، متون ادب پارسی، مدیریت و مجموعه مقالات منتشر شده است.
اما توفیق بزرگ ایشان بیان دو دوره کامل تفسیر قرآن کریم در طی بیست سال اخیر است که موجب حرکت مطلوب تفسیری و توجه فوق العاده ای به قرآن در میان جمع کثیری از مسلمانان در ایران و خارج از کشور شده است البته سبک تفسیری ایشان ویژگی های خاصی دارد که در جهاتی منحصر به فرد است و البته ریشه در مکتب تفسیری استاد بزرگوارش، علامه فقید سعیدی«ره» دارد. ایشان در بیان تفسیر از علوم و دانشهای مختلفی بهره می برد و مطالب ناب الهی را برای مخاطبان ملموس می نماید. استفاده از ادب گفتاری در شیوه بیان مطالب که برگرفته از خود قرآن است ، اهتمام مجدانه در بهره گیری از کلمات معصومین (ع) و التزام به همراهی کتاب و عترت و استفاده ازعقل و نقل و سعی در عینیت بخشی مطالب با نیازهای امروزی بشر از جمله ممیزه های سبک تفسیری این استاد فرزانه می باشد. البته تسلط ایشان به فنون ادب عرب و ادبیات فارسی و بهره گیری ازمحفوظات لطیف ادبی ، حلاوت خاصی به سخنانشان می بخشد. به موازات تفسیر قرآن کریم استاد سال هاست شرح نهج البلاغه امیرالمومنین (ع) و گسترش عطر سخنان علوی را نیز وجه همت خود قرار داده اند که در جمع حوزویان و دانشگاهیان مطرح می شود.
دور اول تفسیر استاد که در طی ده سال ارائه گردید، شامل چهل سی دی و در قالب نرم افزاری با عنوان «بیان » که قریب به دو هزار ساعت مباحث صوتی تفسیر تمام سی جزء قرآن کریم می باشد ، فراهم و جمع آوری شده است . دور دوم تفسیر ایشان با عنوان بیان ۲ در قالب نرم افزاری پیشرفته با مختصات فوق العاده ای ارائه شده است.که از آن جمله امکان دسترسی کاربران به طور مستقیم به تفسیرهر آیه قرآن کریم و جستار قریب به چهارده هزار موضوع در این اثر وجود دارد. به این مهم باید اضافه نمود که تاکنون آثار صوتی و تصویری و نرم افزاری فراوانی از استاد منتشر گردیده است که شامل مباحث تخصصی ، دانشگاهی حوزوی و مناسبت های خاص اجتماعی و مذهبی است و با اقبال چشمگیر مخاطبین مواجه شده است.
سفرهای علمی و تبلیغی متعدد استاد در داخل و خارج از کشور از جمله برکات زندگی پر بار معنوی و پر تلاش علمی وی است که به لطف الهی آثار فراوانی در پی داشته است . هم اکنون برخی شبکه های تلویزیونی جهانی مباحث ایشان را به شکل منظم در دستور پخش دارند که با اقبال بینندگان در نقاط مختلف جهان همراه می باشد . به هر حال این فرزانه فرهیخته با جمع میان حوزه و دانشگاه و گسترش دامنه دانش خویش و دست یافتن به زمینه های علمی مختلف و درک درست از نیازها و ضرورت های زمان عمده فرصت های جوانی خود را در راه نشر آیات بینات الهی و اندیشه های ناب معرفتی صرف نموده است و می نماید.
بدون دیدگاه