تفسیر صوتی سوره ق (به صورت کامل و آیه به آیه) توسط استاد دکتر محمدعلی انصاری که بر ۷ بخش صوتی تقسیم شده است. همچنین به همراه تلاوت سوره ق با صدای استاد مشاری العفاسی و ترجمه گویای فارسی با صدای خانم بدین‌لو به صورت صوتی در ادامه‌ی گفتاورد درج گردیده است. شایان ذکر است متن عربی سوره ق، ترجمه فارسی (استاد فولادوند سوره ق)، فضایل و برکات سوره ق، داستان‌ها و روایات تاریخی سوره ق و هرآنچه درباره سوره ق است نیز برای شما کاربران محترم حرف‌محبت به صورت یک‌جا در این مطلب آورده شده است.
فهرست گفتاورد
تفسیر صوتی سوره ق استاد انصاری
تلاوت سوره ق با صدای مشاری العفاسی
ترجمه گویای فارسی سوره ق خانم بدین‌لو
درباره سوره مبارکه ق
سوره ق پنجاهمین سوره قرآن و از سوره‌های مکی است که در جزء ۲۶ جای دارد. این سوره را «قاف» می‌نامند؛ زیرا با حرف مقطعه «ق» آغاز شده است. معاد و تعجب کافران از زنده شدن مجدد مردگان، نبوت، توحید و قدرت الهی از موضوعات مطرح شده در این سوره است.
آیه ۱۶ سوره «ق» که خدا را به آدمی از شاهرگش نزدیکتر می‌داند، از آیه‌های مشهور این سوره است. در فضیلت تلاوت این سوره آمده است کسی‌که سوره ق را قرائت کند خداوند سختی‌ها و سکرات مرگ را بر وی آسان میکند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
ق ۚ وَالْقُرْ‌آنِ الْمَجِیدِ ﴿١﴾ بَلْ عَجِبُوا أَن جَاءَهُم مُّنذِرٌ مِّنْهُمْ فَقَالَ الْکَافِرُ‌ونَ هَـٰذَا شَیْءٌ عَجِیبٌ ﴿٢﴾ أَإِذَا مِتْنَا وَکُنَّا تُرَ‌ابًا ۖ ذَٰلِکَ رَ‌جْعٌ بَعِیدٌ ﴿٣﴾ قَدْ عَلِمْنَا مَا تَنقُصُ الْأَرْ‌ضُ مِنْهُمْ ۖ وَعِندَنَا کِتَابٌ حَفِیظٌ ﴿۴﴾ بَلْ کَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ فَهُمْ فِی أَمْرٍ مَّرِ‌یجٍ ﴿۵﴾ أَفَلَمْ یَنظُرُ‌وا إِلَى السَّمَاءِ فَوْقَهُمْ کَیْفَ بَنَیْنَاهَا وَزَیَّنَّاهَا وَمَا لَهَا مِن فُرُ‌وجٍ ﴿۶﴾ وَالْأَرْ‌ضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَ‌وَاسِیَ وَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ ﴿٧﴾ تَبْصِرَ‌هً وَذِکْرَ‌ىٰ لِکُلِّ عَبْدٍ مُّنِیبٍ ﴿٨﴾ وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُّبَارَ‌کًا فَأَنبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِیدِ ﴿٩﴾ وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَّهَا طَلْعٌ نَّضِیدٌ ﴿١٠﴾ رِّ‌زْقًا لِّلْعِبَادِ ۖ وَأَحْیَیْنَا بِهِ بَلْدَهً مَّیْتًا ۚ کَذَٰلِکَ الْخُرُ‌وجُ ﴿١١﴾ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَأَصْحَابُ الرَّ‌سِّ وَثَمُودُ ﴿١٢﴾ وَعَادٌ وَفِرْ‌عَوْنُ وَإِخْوَانُ لُوطٍ ﴿١٣﴾ وَأَصْحَابُ الْأَیْکَهِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ ۚ کُلٌّ کَذَّبَ الرُّ‌سُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ ﴿١۴﴾ أَفَعَیِینَا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ ۚ بَلْ هُمْ فِی لَبْسٍ مِّنْ خَلْقٍ جَدِیدٍ ﴿١۵﴾وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَ‌بُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِ‌یدِ ﴿١۶﴾ إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ ﴿١٧﴾ مَّا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَ‌قِیبٌ عَتِیدٌ ﴿١٨﴾ وَجَاءَتْ سَکْرَ‌هُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ۖ ذَٰلِکَ مَا کُنتَ مِنْهُ تَحِیدُ ﴿١٩﴾ وَنُفِخَ فِی الصُّورِ ۚ ذَٰلِکَ یَوْمُ الْوَعِیدِ ﴿٢٠﴾ وَجَاءَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائِقٌ وَشَهِیدٌ ﴿٢١﴾ لَّقَدْ کُنتَ فِی غَفْلَهٍ مِّنْ هَـٰذَا فَکَشَفْنَا عَنکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ ﴿٢٢﴾ وَقَالَ قَرِ‌ینُهُ هَـٰذَا مَا لَدَیَّ عَتِیدٌ ﴿٢٣﴾ أَلْقِیَا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ ﴿٢۴﴾ مَّنَّاعٍ لِّلْخَیْرِ مُعْتَدٍ مُّرِ‌یبٍ ﴿٢۵﴾ الَّذِی جَعَلَ مَعَ اللَّـهِ إِلَـٰهًا آخَرَ فَأَلْقِیَاهُ فِی الْعَذَابِ الشَّدِیدِ ﴿٢۶﴾ قَالَ قَرِ‌ینُهُ رَ‌بَّنَا مَا أَطْغَیْتُهُ وَلَـٰکِن کَانَ فِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ ﴿٢٧﴾ قَالَ لَا تَخْتَصِمُوا لَدَیَّ وَقَدْ قَدَّمْتُ إِلَیْکُم بِالْوَعِیدِ ﴿٢٨﴾ مَا یُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَیَّ وَمَا أَنَا بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ ﴿٢٩﴾ یَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَتَقُولُ هَلْ مِن مَّزِیدٍ ﴿٣٠﴾ وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّهُ لِلْمُتَّقِینَ غَیْرَ بَعِیدٍ ﴿٣١﴾ هَـٰذَا مَا تُوعَدُونَ لِکُلِّ أَوَّابٍ حَفِیظٍ ﴿٣٢﴾ مَّنْ خَشِیَ الرَّ‌حْمَـٰنَ بِالْغَیْبِ وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُّنِیبٍ ﴿٣٣﴾ ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ ۖ ذَٰلِکَ یَوْمُ الْخُلُودِ ﴿٣۴﴾ لَهُم مَّا یَشَاءُونَ فِیهَا وَلَدَیْنَا مَزِیدٌ ﴿٣۵﴾ وَکَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْ‌نٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُم بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِی الْبِلَادِ هَلْ مِن مَّحِیصٍ ﴿٣۶﴾ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَذِکْرَ‌ىٰ لِمَن کَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِیدٌ ﴿٣٧﴾ وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ وَمَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٍ ﴿٣٨﴾ فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَ‌بِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُ‌وبِ ﴿٣٩﴾ وَمِنَ اللَّیْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ ﴿۴٠﴾ وَاسْتَمِعْ یَوْمَ یُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّکَانٍ قَرِ‌یبٍ ﴿۴١﴾ یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَهَ بِالْحَقِّ ۚ ذَٰلِکَ یَوْمُ الْخُرُ‌وجِ ﴿۴٢﴾ إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی وَنُمِیتُ وَإِلَیْنَا الْمَصِیرُ ﴿۴٣﴾ یَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْ‌ضُ عَنْهُمْ سِرَ‌اعًا ۚ ذَٰلِکَ حَشْرٌ عَلَیْنَا یَسِیرٌ ﴿۴۴﴾ نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَقُولُونَ ۖ وَمَا أَنتَ عَلَیْهِم بِجَبَّارٍ ۖ فَذَکِّرْ بِالْقُرْ‌آنِ مَن یَخَافُ وَعِیدِ ﴿۴۵﴾
به نام خداوند رحمت‌گر مهربان
قاف، سوگند به قرآن باشکوه، (۱)
[که آنان نگرویدند،] بلکه از اینکه هشداردهنده‌اى از خودشان برایشان آمد، در شگفت شدند و کافران گفتند: «این [محمّد و حکایت معاد] چیزى عجیب است» (۲)
«آیا چون مُردیم و خاک شدیم [زنده مى‌شویم]؟ این بازگشتى بعید است.» (۳)
قطعاً دانسته‌ایم که زمین [چه مقدار] از اجسادشان فرو مى‌کاهد. و پیش ما کتاب ضبطکننده‌اى است. (۴)
[نه،] بلکه حقیقت را، وقتى برایشان آمد، دروغ خواندند، و آنها در کارى سردرگم [مانده]اند. (۵)
مگر به آسمان بالاى سرشان ننگریسته‌اند که چگونه آن را ساخته و زینتش داده‌ایم و براى آن هیچ گونه شکافتگى نیست. (۶)
و زمین را گستردیم و در آن لنگر[آسا کوه]ها فرو افکندیم و در آن از هر گونه جفت دل‌انگیز رویانیدیم. (۷)
[تا] براى هر بنده توبه‌کارى بینش‌افزا و پندآموز باشد. (۸)
و از آسمان، آبى پر برکت فرود آوردیم، پس بدان [وسیله] باغها و دانه‌هاى دروکردنى رویانیدیم. (۹)
و درختان تناور خرما که خوشه[هاى] روى هم چیده دارند. (۱۰)
[اینها همه] براى روزىِ بندگان [من] است، و با آن [آب] سرزمین مرده‌اى را زنده گردانیدیم؛ رستاخیز [نیز] چنین است. (۱۱)
پیش از ایشان قوم نوح و اصحاب رَسّ و ثمود، (۱۲)
و عاد و فرعون و برادران لوط، (۱۳)
و بیشه‌نشینان و قوم تُبّع به تکذیب پرداختند؛ همگى فرستادگان [ما] را به دروغ گرفتند و [در نتیجه] تهدید [من] واجب آمد. (۱۴)
مگر از آفرینش نخستین [خود] به تنگ آمدیم؟ [نه!] بلکه آنها از خلق جدید در شبهه‌اند. (۱۵)
و ما انسان را آفریده‌ایم و مى‌دانیم که نفس او چه وسوسه‌اى به او مى‌کند، و ما از شاهرگ [او] به او نزدیکتریم. (۱۶)
آنگاه که دو [فرشته] دریافت‌کننده از راست و از چپ، مراقب نشسته‌اند. (۱۷)
[آدمى] هیچ سخنى را به لفظ درنمى‌آورد مگر اینکه مراقبى آماده نزد او [آن را ضبط مى‌کند]. (۱۸)
و سکرات مرگ، به راستى در رسید؛ این همان است که از آن مى‌گریختى؛ (۱۹)
و در صور دمیده شود؛ این است روز تهدید [من]. (۲۰)
و هر کسى مى‌آید [در حالى که] با او سوق‌دهنده و گواهى‌دهنده‌اى است. (۲۱)
[به او مى‌گویند:] «واقعاً که از این [حال] سخت در غفلت بودى. و[لى] ما پرده‌ات را [از جلوى چشمانت] برداشتیم و دیده‌ات امروز تیز است.» (۲۲)
و [فرشته] همنشین او مى‌گوید: «این است آنچه پیش من آماده است [و ثبت کرده‌ام].» (۲۳)
[به آن دو فرشته خطاب مى‌شود:] «هر کافر سرسختى را در جهنم فروافکنید، (۲۴)
[هر] بازدارنده از خیرى، [هر] متجاوز شکاکى (۲۵) که با خداوند، خدایى دیگر قرار داد. [اى دو فرشته،] او را در عذاب شدید فرو افکنید. (۲۶)
[شیطان] همدمش مى‌گوید: «پروردگار ما، من او را به عصیان وانداشتم، لیکن [خودش] در گمراهى دور و درازى بود.» (۲۷)
[خدا] مى‌فرماید: «در پیشگاه من با همدیگر مستیزید [که] از پیش به شما هشدار داده بودم. (۲۸)
پیش من حکم دگرگون نمى‌شود، و من [نسبت] به بندگانم بیدادگر نیستم.» (۲۹)
آن روز که [ما] به دوزخ مى‌گوییم: «آیا پر شدى؟» و مى‌گوید: «آیا باز هم هست؟» (۳۰)
و بهشت را براى پرهیزگاران نزدیک گردانند، بى‌آنکه دور باشد. (۳۱)
[و به آنان گویند:] این همان است که وعده یافته‌اید [و] براى هر توبه‌کار نگهبان [حدود خدا] خواهد بود: (۳۲)
آنکه در نهان از خداى بخشنده بترسد و با دلى توبه‌کار [باز] آید. (۳۳)
به سلامت [و شادکامى] در آن درآیید [که] این روز جاودانگى است. (۳۴)
هر چه بخواهند در آنجا دارند، و پیش ما فزونتر [هم] هست. (۳۵)
و چه بسا نسلها که پیش از ایشان هلاک کردیم که [بس] نیرومندتر از اینان بودند و در شهرها پرسه زده بودند [اما سرانجام] مگر گریزگاهى بود؟ (۳۶)
قطعاً در این [عقوبتها] براى هر صاحبدل و حق نیوشى که خود به گواهى ایستد، عبرتى است. (۳۷)
و در حقیقت، آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است در شش هنگام آفریدیم و احساس ماندگى نکردیم. (۳۸)
و بر آنچه مى‌گویند صبر کن، و پیش از برآمدن آفتاب و پیش از غروب، به ستایش پروردگارت تسبیح گوى. (۳۹)
و پاره‌اى از شب و به دنبال سجود [به صورت تعقیب و نافله] او را تسبیح گوى. (۴۰)
و روزى که منادى از جایى نزدیک ندا درمى‌دهد، به گوش باش. (۴۱)
روزى که فریاد [رستاخیز] را به حق مى‌شنوند، آن [روز] روز بیرون آمدن [از زمین] است. (۴۲)
ماییم که خود، زندگى مى‌بخشیم و به مرگ مى‌رسانیم و برگشت به سوى ماست. (۴۳)
روزى که زمین به سرعت از [اجساد] آنان جدا و شکافته مى‌شود؛ این حشرى است که بر ما آسان خواهد بود. (۴۴)
ما به آنچه مى‌گویند داناتریم، و تو به زور وادارنده آنان نیستى؛ پس به [وسیله] قرآن هر که را از تهدید [من] مى‌ترسد پند ده. (۴۵)
آیات مشهور سوره ق
آیه ۱۶
«وَنَحْنُ أَقْرَ‌بُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِ‌یدِ﴿۱۶﴾»
(و ما از شاهرگ [او] به او نزدیکتریم.)
واژه ورید به معانی مختلفی چون رگ گردن، رگ متصل به قلب و کبد، رگ زیر زبان و رگی که در تمام بدن منتشر شده و محل جریان خون است تفسیر شده است. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان این آیه را تشبیهی برای درک بهتر احاطه کامل خداوند به انسان و نزدیک بودن به وی دانسته است. این آیه در اشعار و ادبیات فارسی هم بازتاب‌هایی داشته است:
دوست نزدیکتر از من به من است
وین عجب تر که من از وی دورم
چه کنم با که توان گفت که او
در کنار من و من مهجورم
آیه ۱۸
«مَّا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَ‌قِیبٌ عَتِیدٌ﴿۱۸﴾»
(هیچ سخنى را به لفظ درنمى‌آورد مگر اینکه مراقبى آماده نزد او [آن را ضبط مى‌کند].)
در این آیه از دو فرشته به نام‌های رَقیب و عَتید نام می‌برد که نویسنده اعمال انسان‌ها هستند. بر اساس برخی روایات، رقیب بر شانه راست فرد، نویسنده کارهای نیک و عتید بر شانه چپ، نویسنده گناهان هستند. این دو فرشته در هنگام مرگ بر انسان ظاهر شده و در قیامت بر اعمال او گواهی می‌دهند. قرآن با تعابیر «رُسُل»، «کِرامَاً کاتِبینَ» و «حافظین» نیز از این فرشتگان یاد کرده است.در دعای کمیل کرام الکاتبین به عنوان گواهان بر انسان در کنار اعضاء وجوارح معرفی شده اند. واژه کرام الکاتبین در ادبیات مردم کاربرد پیدا کرده و به صورت ضرب المثل درآمده است. در ادبیات فارسی نیز از این فرشتگان یاد شده که شعر حافظ نمونه‌ای از آن است:
تو پنداری که بدگو رفت و جان برد
حسابش با کرام الکاتبین است
آیه ۲۰
«وَنُفِخَ فِی الصُّورِ ۚ ذَٰلِکَ یَوْمُ الْوَعِیدِ﴿۲۰﴾»
(و در صور دمیده شود؛ این است روز تهدید [من].)
نفخ صور، ندای آسمانی عظیمی است که هنگامه قیامت همه آسمانها و زمین را پر میکند و موجودات عالم را میمیراند. مطابق با آنچه که در برخی روایات آمده این نفخه چهار مرتبه اتفاق می‌افتد؛ اما قرآن از دو نفخه یاد کرده، یکی در پایان جهان، که همه خلایق میمیرند و این، نفخه مرگ است و نفخه دوم، در آستانه رستاخیز که همه مردگان زنده میشوند و این، نفخه حیات است. مراد از نفخ صور در این آیه یا نفخه دوم است و یا مجموع هر دو نفخه چون به دنبالش می فرماید: این روز وعید است یعنی همان روزیست که در دنیا شما را از آن بیم می‌دادند و امروز تحقق یافته
آیه ۲۲
لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَهٍ مِنْ هَٰذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ
ترجمه:(به منکر معاد خطاب می‌شود:) تو از این صحنه (و دادگاه بزرگ) غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم، و امروز چشمت کاملاً تیزبین است!
علامه طباطبایی این آیه را از غرر آیات می‌داند. غرر در لغت جمع غرّه به معنای درخشندگی و برجستگی است و نیز به سفیدی موجود در پیشانی گاو به دلیل دورنمای خاص آن گفته می‌شود. ودر اصطلاح اگر چه هر آیه‌ای از قرآن شان و منزلت خاص خود را دارد که با این شان و جلالت، از دیگرآیات ممتاز می شود. اما برخی آیات درخشش، برجستگی و نقش کلیدی و زیربنایی ویژه ای دارند که به غُررالایات معروفند. کلیدی بودن آیات قرآن، عُلوّ متن، ایجاز اعجازآمیز، اتقان در برهان، جمع برهان و عرفان در بیان قرآنی و نیز راهگشایی آن ها برای آیات دیگر و پایه و میزانِ بودن و روشنگری برای پیچیدگی های احادیث از معیارهای آیات غُرر است.
فضیلت و خواص سوره ق
در فضیلت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر کس سوره «ق» را تلاوت کند، خداوند سختی‌ها و سکرات مرگ را بر وی آسان میکند. از امام باقر(ع) نیز آمده هر کس در نمازهای واجب یا مستحب خود سوره «ق» را قرائت کند، خداوند در روزی او وسعت ایجاد کرده و در روز قیامت کتاب اعمال او را به دست راستش می‌دهد و از او به آسانی حسابرسی می کند. در تفسیر البرهان برای قرائت این سوره خواصی چون بهبود بیماری صرع، زیاد شدن روزی و رفع ترس و اضطراب ذکر شده است.
تفسیر صوتی سوره حجرات
سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق سوره ق
بدون دیدگاه