تفسیر صوتی سوره حجر (به صورت کامل و آیه به آیه) توسط استاد دکتر محمدعلی انصاری که بر ۱۶ بخش صوتی تقسیم شده است. همچنین به همراه تفسیر صوتی سوره حجر، تلاوت سوره حجر با صدای استاد مشاری العفاسی و ترجمه گویای فارسی با صدای خانم بدین‌لو به صورت صوتی در ادامه‌ی گفتاورد درج گردیده است. شایان ذکر است متن عربی سوره، ترجمه فارسی (استاد فولادوند)، فضایل و برکات، داستان‌ها و روایات تاریخی و هرآنچه درباره سوره مبارکه حجر است نیز برای شما کاربران ادیب حرف‌محبت به صورت یک‌جا در این مطلب آورده شده است.
فهرست گفتاورد
تفسیر صوتی سوره حجر استاد انصاری
تلاوت سوره حجر با صدای مشاری العفاسی
ترجمه گویای فارسی خانم بدین‌لو
درباره سوره مبارکه حجر
سوره حِجر پانزدهمین سوره قرآن و از سوره‌های مکی است که در جزء ۱۴ جای دارد.
دلیل نام‌گذاری سوره به‌نام حجر، اشاره به داستان قوم حضرت صالح، یعنی قوم ثمود است که به خاطر حضور در سرزمینی به همین نام، اصحاب حجر نامیده می‌شدند.
سوره حجر دربارهٔ مبدأ عالم هستی و نشانه‌های معاد، ایمان به خدا، اهمیت و عظمت قرآن و کیفر بدکاران سخن می‌گوید.
در این سوره به داستان خلقت حضرت آدم(ع)، سجده ملائکه بر او به جز ابلیس، داستان حضور ملائکه نزد حضرت ابراهیم و بشارت آنان به او، عذاب قوم لوط و داستان قوم ثمود اشاره شده‌است.
آیه نهم ازجمله آیات مشهور سوره حجر است که خداوند بر نزول ذکر (قرآن) و نگهبانی از آن تأکید می‌کند. بسیاری از مفسران این آیه را دلیلی بر عدم تحریف قرآن دانسته‌اند.
در فضیلت تلاوت سوره حجر آمده‌است، خداوند ده برابر تعداد مهاجرین و انصار به قاری آن پاداش می‌دهد.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ وَقُرْآنٍ مُبِینٍ ﴿١﴾ رُبَمَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمِینَ ﴿٢﴾ ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَیَتَمَتَّعُوا وَیُلْهِهِمُ الأمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ ﴿٣﴾ وَمَا أَهْلَکْنَا مِنْ قَرْیَهٍ إِلا وَلَهَا کِتَابٌ مَعْلُومٌ ﴿۴﴾ مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّهٍ أَجَلَهَا وَمَا یَسْتَأْخِرُونَ ﴿۵﴾ وَقَالُوا یَا أَیُّهَا الَّذِی نُزِّلَ عَلَیْهِ الذِّکْرُ إِنَّکَ لَمَجْنُونٌ ﴿۶﴾ لَوْ مَا تَأْتِینَا بِالْمَلائِکَهِ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ ﴿٧﴾ مَا نُنَزِّلُ الْمَلائِکَهَ إِلا بِالْحَقِّ وَمَا کَانُوا إِذًا مُنْظَرِینَ ﴿٨﴾ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ﴿٩﴾ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ فِی شِیَعِ الأوَّلِینَ ﴿١٠﴾ وَمَا یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿١١﴾ کَذَلِکَ نَسْلُکُهُ فِی قُلُوبِ الْمُجْرِمِینَ ﴿١٢﴾ لا یُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّهُ الأوَّلِینَ ﴿١٣﴾ وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِیهِ یَعْرُجُونَ ﴿١۴﴾ لَقَالُوا إِنَّمَا سُکِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ ﴿١۵﴾ وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِی السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَیَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِینَ ﴿١۶﴾ وَحَفِظْنَاهَا مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ ﴿١٧﴾ إِلا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِینٌ ﴿١٨﴾ وَالأرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْبَتْنَا فِیهَا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْزُونٍ ﴿١٩﴾ وَجَعَلْنَا لَکُمْ فِیهَا مَعَایِشَ وَمَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرَازِقِینَ ﴿٢٠﴾ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ ﴿٢١﴾ وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَیْنَاکُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِینَ ﴿٢٢﴾ وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْیِی وَنُمِیتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ ﴿٢٣﴾ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِینَ مِنْکُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِینَ ﴿٢۴﴾ وَإِنَّ رَبَّکَ هُوَ یَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ﴿٢۵﴾ وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ ﴿٢۶﴾ وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ ﴿٢٧﴾ وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَهِ إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ ﴿٢٨﴾ فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ ﴿٢٩﴾ فَسَجَدَ الْمَلائِکَهُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ ﴿٣٠﴾ إِلا إِبْلِیسَ أَبَى أَنْ یَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ ﴿٣١﴾ قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا لَکَ أَلا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ ﴿٣٢﴾ قَالَ لَمْ أَکُنْ لأسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ ﴿٣٣﴾ قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ ﴿٣۴﴾ وَإِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَهَ إِلَى یَوْمِ الدِّینِ ﴿٣۵﴾ قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ ﴿٣۶﴾ قَالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ ﴿٣٧﴾ إِلَى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ﴿٣٨﴾ قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَیْتَنِی لأزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الأرْضِ وَلأغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿٣٩﴾ إِلا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ﴿۴٠﴾ قَالَ هَذَا صِرَاطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیمٌ ﴿۴١﴾ إِنَّ عِبَادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطَانٌ إِلا مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغَاوِینَ ﴿۴٢﴾ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿۴٣﴾ لَهَا سَبْعَهُ أَبْوَابٍ لِکُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ ﴿۴۴﴾ إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿۴۵﴾ ادْخُلُوهَا بِسَلامٍ آمِنِینَ ﴿۴۶﴾ وَنَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِینَ ﴿۴٧﴾ لا یَمَسُّهُمْ فِیهَا نَصَبٌ وَمَا هُمْ مِنْهَا بِمُخْرَجِینَ ﴿۴٨﴾ نَبِّئْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ﴿۴٩﴾ وَأَنَّ عَذَابِی هُوَ الْعَذَابُ الألِیمُ ﴿۵٠﴾ وَنَبِّئْهُمْ عَنْ ضَیْفِ إِبْرَاهِیمَ ﴿۵١﴾ إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقَالُوا سَلامًا قَالَ إِنَّا مِنْکُمْ وَجِلُونَ ﴿۵٢﴾ قَالُوا لا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ عَلِیمٍ ﴿۵٣﴾ قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِی عَلَى أَنْ مَسَّنِیَ الْکِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ ﴿۵۴﴾ قَالُوا بَشَّرْنَاکَ بِالْحَقِّ فَلا تَکُنْ مِنَ الْقَانِطِینَ ﴿۵۵﴾ قَالَ وَمَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَهِ رَبِّهِ إِلا الضَّالُّونَ ﴿۵۶﴾ قَالَ فَمَا خَطْبُکُمْ أَیُّهَا الْمُرْسَلُونَ ﴿۵٧﴾ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُجْرِمِینَ ﴿۵٨﴾ إِلا آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿۵٩﴾ إِلا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَا إِنَّهَا لَمِنَ الْغَابِرِینَ ﴿۶٠﴾ فَلَمَّا جَاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ ﴿۶١﴾ قَالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ ﴿۶٢﴾ قَالُوا بَلْ جِئْنَاکَ بِمَا کَانُوا فِیهِ یَمْتَرُونَ ﴿۶٣﴾ وَأَتَیْنَاکَ بِالْحَقِّ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ ﴿۶۴﴾ فَأَسْرِ بِأَهْلِکَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّیْلِ وَاتَّبِعْ أَدْبَارَهُمْ وَلا یَلْتَفِتْ مِنْکُمْ أَحَدٌ وَامْضُوا حَیْثُ تُؤْمَرُونَ ﴿۶۵﴾ وَقَضَیْنَا إِلَیْهِ ذَلِکَ الأمْرَ أَنَّ دَابِرَ هَؤُلاءِ مَقْطُوعٌ مُصْبِحِینَ ﴿۶۶﴾ وَجَاءَ أَهْلُ الْمَدِینَهِ یَسْتَبْشِرُونَ ﴿۶٧﴾ قَالَ إِنَّ هَؤُلاءِ ضَیْفِی فَلا تَفْضَحُونِ ﴿۶٨﴾ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَلا تُخْزُونِ ﴿۶٩﴾ قَالُوا أَوَلَمْ نَنْهَکَ عَنِ الْعَالَمِینَ ﴿٧٠﴾ قَالَ هَؤُلاءِ بَنَاتِی إِنْ کُنْتُمْ فَاعِلِینَ ﴿٧١﴾ لَعَمْرُکَ إِنَّهُمْ لَفِی سَکْرَتِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿٧٢﴾ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَهُ مُشْرِقِینَ ﴿٧٣﴾ فَجَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ حِجَارَهً مِنْ سِجِّیلٍ ﴿٧۴﴾ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ ﴿٧۵﴾ وَإِنَّهَا لَبِسَبِیلٍ مُقِیمٍ ﴿٧۶﴾ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَهً لِلْمُؤْمِنِینَ ﴿٧٧﴾ وَإِنْ کَانَ أَصْحَابُ الأیْکَهِ لَظَالِمِینَ ﴿٧٨﴾ فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِینٍ ﴿٧٩﴾ وَلَقَدْ کَذَّبَ أَصْحَابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِینَ ﴿٨٠﴾ وَآتَیْنَاهُمْ آیَاتِنَا فَکَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ ﴿٨١﴾ وَکَانُوا یَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا آمِنِینَ ﴿٨٢﴾ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَهُ مُصْبِحِینَ ﴿٨٣﴾ فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿٨۴﴾ وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا إِلا بِالْحَقِّ وَإِنَّ السَّاعَهَ لآتِیَهٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ ﴿٨۵﴾ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلِیمُ ﴿٨۶﴾ وَلَقَدْ آتَیْنَاکَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِی وَالْقُرْآنَ الْعَظِیمَ ﴿٨٧﴾ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ ﴿٨٨﴾ وَقُلْ إِنِّی أَنَا النَّذِیرُ الْمُبِینُ ﴿٨٩﴾ کَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِینَ ﴿٩٠﴾ الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ ﴿٩١﴾ فَوَرَبِّکَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿٩٢﴾ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٩٣﴾ فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ ﴿٩۴﴾ إِنَّا کَفَیْنَاکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ ﴿٩۵﴾ الَّذِینَ یَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ ﴿٩۶﴾ وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صَدْرُکَ بِمَا یَقُولُونَ ﴿٩٧﴾ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ ﴿٩٨﴾ وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ ﴿٩٩﴾
به نام خداوند رحمت‌گر مهربان
الف لام راء این است آیات کتاب [آسمانى] و قرآن روشنگر«1»
چه بسا کسانى که کافر شدند آرزو کنند که کاش مسلمان بودند«2»
بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و آرزو[ها] سرگرمشان کند پس به زودى خواهند دانست«3»
و هیچ شهرى را هلاک نکردیم مگر اینکه براى آن اجلى معین بود«4»
هیچ امتى از اجل خویش نه پیش مىافتد و نه پس مىماند«5»
و گفتند اى کسى که قرآن بر او نازل شده است به یقین تو دیوانه اى«6»
اگر راست مىگویى چرا فرشتهها را پیش ما نمىآورى«7»
فرشتگان را جز به حق فرو نمىفرستیم و در آن هنگام دیگر مهلت نیابند«8»
بى‌تردید ما این قرآن را به تدریج نازل کرده‌ایم و قطعا نگهبان آن خواهیم بود«9»
و به یقین پیش از تو [نیز] در گروه‌هاى پیشینیان [پیامبرانى] فرستادیم«10»
و هیچ پیامبرى برایشان نیامد جز آنکه او را به مسخره مىگرفتند«11»
بدین گونه آن [استهزا] را در دل بزهکاران راه مىدهیم«12»
[که] به او ایمان نمىآورند و راه [و رسم] پیشینیان پیوسته چنین بوده است«13»
و اگر درى از آسمان بر آنان مىگشودیم که همواره از آن بالا مىرفتند«14»
قطعا مىگفتند در حقیقت ما چشم بندى شدهایم بلکه ما مردمى هستیم که افسون شدهایم«15»
و به یقین ما در آسمان برج‌هایى قرار دادیم و آن را براى تماشاگران آراستیم«16»
و آن را از هر شیطان راندهشدهاى حفظ کردیم«17»
مگر آن کس که دزدیده گوش فرا دهد که شهابى روشن او را دنبال مىکند«18»
و زمین را گسترانیدیم و در آن کوه‌هاى استوار افکندیم و از هر چیز سنجیدهاى در آن رویانیدیم«19»
و براى شما و هر کس که شما روزى دهنده او نیستید در آن وسایل زندگى قرار دادیم«20»
و هیچ چیز نیست مگر آنکه گنجینههاى آن نزد ماست و ما آن را جز به اندازهاى معین فرو نمىفرستیم«21»
و بادها را باردارکننده فرستادیم و از آسمان آبى نازل کردیم پس شما را بدان سیراب نمودیم و شما خزانهدار آن نیستید«22»
و بى‌تردید این ماییم که زنده مىکنیم و مىمیرانیم و ما وارث [همه] هستیم«23»
و به یقین پیشینیان شما را شناختهایم و آیندگان [شما را نیز] شناختهایم«24»
و مسلما پروردگار توست که آنان را محشور خواهد کرد چرا که او حکیم داناست«25»
و در حقیقت انسان را از گلى خشک از گلى سیاه و بدبو آفریدیم«26»
و پیش از آن جن را از آتشى سوزان و بىدود خلق کردیم«27»
و [یاد کن] هنگامى را که پروردگار تو به فرشتگان گفت من بشرى را از گلى خشک از گلى سیاه و بدبو خواهم آفرید«28»
پس وقتى آن را درست کردم و از روح خود در آن دمیدم پیش او به سجده درافتید«29»
پس فرشتگان همگى یکسره سجده کردند«30»
جز ابلیس که خوددارى کرد از اینکه با سجده‌کنندگان باشد«31»
فرمود اى ابلیس تو را چه شده است که با سجده‌کنندگان نیستى«32»
گفت من آن نیستم که براى بشرى که او را از گلى خشک از گلى سیاه و بدبو آفریدهاى سجده کنم«33»
فرمود از این [مقام] بیرون شو که تو راندهشدهاى«34»
و تا روز جزا بر تو لعنت باشد«35»
گفت پروردگارا پس مرا تا روزى که برانگیخته خواهند شد مهلت ده«36»
فرمود تو از مهلتیافتگانى«37»
تا روز [و] وقت معلوم«38»
گفت پروردگارا به سبب آنکه مرا گمراه ساختى من [هم گناهانشان را] در زمین برایشان مىآرایم و همه را گمراه خواهم ساخت«39»
مگر بندگان خالص تو از میان آنان را«40»
فرمود این راهى است راست [که] به سوى من [منتهى مىشود]«41»
در حقیقت تو را بر بندگان من تسلطى نیست مگر کسانى از گمراهان که تو را پیروى کنند«42»
و قطعا وعدهگاه همه آنان دوزخ است«43»
[دوزخى] که براى آن هفت در است و از هر درى بخشى معین از آنان [وارد مىشوند]«44»
بىگمان پرهیزگاران در باغها و چشمهسارانند«45»
[به آنان گویند] با سلامت و ایمنى در آنجا داخل شوید«46»
و آنچه کینه [و شائبههاى نفسانى] در سینههاى آنان است برکنیم برادرانه بر تخت هایى روبروى یکدیگر نشستهاند«47»
نه رنجى در آنجا به آنان مىرسد و نه از آنجا بیرون رانده مىشوند«48»
به بندگان من خبر ده که منم آمرزنده مهربان«49»
و اینکه عذاب من عذابى است دردناک«50»
و از مهمانان ابراهیم به آنان خبر ده«51»
هنگامى که بر او وارد شدند و سلام گفتند [ابراهیم] گفت ما از شما بیم‌ناکیم«52»
گفتند مترس که ما تو را به پسرى دانا مژده مىدهیم«53»
گفت آیا با اینکه مرا پیرى فرا رسیده است بشارتم مىدهید به چه بشارت مىدهید«54»
گفتند ما تو را به حق بشارت دادیم پس از نومیدان مباش«55»
گفت چه کسى جز گمراهان از رحمت پروردگارش نومید مىشود«56»
[سپس] گفت اى فرشتگان [دیگر] کارتان چیست«57»
گفتند ما به سوى گروه مجرمان فرستاده شدهایم«58»
مگر خانواده لوط که ما قطعا همه آنان را نجات مىدهیم«59»
جز آنش را که مقدر کردیم او از بازماندگان [در عذاب] باشد«60»
پس چون فرشتگان نزد خاندان لوط آمدند«61»
[لوط] گفت شما مردمى ناشناس هستید«62»
گفتند [نه] بلکه براى تو چیزى آوردهایم که در آن تردید مىکردند«63»
و حق را براى تو آوردهایم و قطعا ما راست‌گویانیم«64»
پس پاسى از شب [گذشته] خانوادهات را حرکت ده و [خودت] به دنبال آنان برو و هیچ یک از شما نباید به عقب بنگرد و هر جا به شما دستور داده مىشود بروید«65»
و او را از این امر آگاه کردیم که ریشه آن گروه صبحگاهان بریده خواهد شد«66»
و مردم شهر شادىکنان روى آوردند«67»
[لوط] گفت اینان مهمانان منند مرا رسوا مکنید«68»
و از خدا پروا کنید و مرا خوار نسازید«69»
گفتند آیا تو را [از مهمان کردن] مردم بیگانه منع نکردیم«70»
گفت اگر مىخواهید [کارى مشروع] انجام دهید اینان دختران منند [با آنان ازدواج کنید]«71»
به جان تو سوگند که آنان در مستى خود سرگردان بودند«72»
پس به هنگام طلوع آفتاب فریاد [مرگبار] آنان را فرو گرفت«73»
و آن [شهر] را زیر و زبر کردیم و بر آنان سنگ‌هایى از سنگ گل باراندیم«74»
به یقین در این [کیفر] براى هوشیاران عبرت هاست«75»
و [آثار] آن [شهر هنوز] بر سر راهى [دایر] برجاست«76»
بىگمان در این براى مؤمنان عبرتى است«77»
و راستى اهل ایکه ستمگر بودند«78»
پس از آنان انتقام گرفتیم و آن دو [شهر اکنون] بر سر راهى آشکاراست«79»
و اهل حجر [نیز] پیامبران [ما] را تکذیب کردند«80»
و آیات خود را به آنان دادیم و[لى] از آنها اعراض کردند«81»
و [براى خود] از کوه‌ها خانههایى مىتراشیدند که در امان بمانند«82»
پس صبح‌دم فریاد [مرگبار] آنان را فرو گرفت«83»
و آنچه به دست مىآوردند به کارشان نخورد«84»
و ما آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آن دو است جز به حق نیافریدهایم و یقینا قیامت فرا خواهد رسید پس به خوبى صرف نظر کن«85»
زیرا پروردگار تو همان آفریننده داناست«86»
و به راستى به تو سبع المثانى [=سوره فاتحه] و قرآن بزرگ را عطا کردیم«87»
و به آنچه ما دسته‌هایى از آنان [=کافران] را بدان برخوردار ساخته‌ایم چشم مدوز و بر ایشان اندوه مخور و بال خویش براى مؤمنان فرو گستر«88»
و بگو من همان هشداردهنده آشکارم«89»
همان گونه که [عذاب را] بر تقسیم کنندگان نازل کردیم«90»
همانان که قرآن را جزء جزء کردند [به برخى از آن عمل کردند و بعضى را رها نمودند]«91»
پس سوگند به پروردگارت که از همه آنان خواهیم پرسید«92»
از آنچه انجام مىدادند«93»
پس آنچه را بدان مامورى آشکار کن و از مشرکان روى برتاب«94»
که ما [شر] ریشخندگران را از تو برطرف خواهیم کرد«95»
همانان که با خدا معبودى دیگر قرار مىدهند پس به زودى [حقیقت را] خواهند دانست«96»
و قطعا مىدانیم که سینه تو از آنچه مىگویند تنگ مىشود«97»
پس با ستایش پروردگارت تسبیح گوى و از سجده‌کنندگان باش«98»
و پروردگارت را پرستش کن تا اینکه مرگ تو فرا رسد«99»
آیات مشهور
آیه حفظ
- «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴿۹﴾»
(بى‌تردید، ما این قرآن را به تدریج نازل کرده‌ایم، و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود.)
آیه نهم سوره حجر از جمله آیاتی است که بیشتر مفسران و محققان برای رد هرگونه تحریف در قرآن به آن استناد کرده‌اند. در تفاسیر مراد از «ذکر» را در این آیه، قرآن دانسته‌اند. بر این ادعا اشکال شده که چگونه می‌توان برای ردکردن تحریف قرآن به خود قرآن استدلال کرد؛ چراکه ممکن است آیه‌ای که به آن استناد می‌کنید از آیات تحریف‌شده باشد. در پاسخ به این اشکال گفته شده، قائلین به تحریف قرآن معتقد به کم شدن از قرآن هستند نه آنکه چیزی به آن افزوده شده باشد؛ بنابراین با این آیه می‌توان در مقابل ادعای آنان ایستاد.
آیات امهال به ابلیس
- قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلَیٰ یَوْمِ یُبْعَثُونَ *قَالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ*إِلَیٰ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ*قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَلَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ*إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ (آیات ۳۶–۴۰)
(ترجمه: گفت: «پروردگارا! مرا تا روز رستاخیز مهلت ده (و زنده بگذار!)» *فرمود: «تو از مهلت یافتگانی!*(امّا نه تا روز رستاخیز، بلکه) تا روز وقت معیّنی.» *گفت: «پروردگارا! چون مرا گمراه ساختی، من (نعمت‌های مادّی را) در زمین در نظر آنها زینت می‌دهم، و همگی را گمراه خواهم ساخت، *به جز بندگان پاک و برگزیده تو را)
در این آیات به بخشی از داستان و مواضع ابلیس پس از خلقت آدم (ع) اشاره شده‌است و چند مطلب از آن قابل استفاده است:
۱- در خواست مهلت از سوی ابلیس از خداوند با این جمله شروع شده (رب بما…) با ربوبیت الهی دعایش را شروع کرده تا بتواند با برا نگیختن رحمت الهی به خواسته اش برسد.
۲- در ماجرای سجده بر آدم (ع) او مانند قبله ای بود که نماد نوع انسانی بوده و ابلیس در واقع چون بر نوع انسان و مقام انسانیت سجده نکرد دشمنی اش نیز با تمام انسا ن هاست.
۳- مهلت خداند به ابلیس تا روز قیامت نیست بلکه تا روز معین دیگری پیش از قیامت است.
۴- چون ابلیس با سوء اختیارش مشمول لعنت الهی شده و از سعادت همیشگی محروم گشته، این محرومیت را اغواء خداوند دربارهٔ خودش می‌داند و آن را به خدا نسبت می‌دهد (رب بما اغویتنی…). که البته این کار خداوند اضلال مجازاتی نام دارد یعنی گمراهی‌ای که نتیجه انتخاب خود ابلیس است.
۵- تمام مردم بندگان خدواند هستند هم مُخلَصین و هم دیگران، وسخن ابلیس که فقط مُخلَصین را بندگان خداوند دانسته حرف باطلی است. والبته ابلیس، باطل را برای همگان تزیین می‌کند و تلاش می‌کند که همه را وسوسه کند ولی تنها مُخلَصین هستند که نجات می‌یابند. ۶- همانگونه که ابلیس نتیجه انتخابش را دید تمام انسان‌ها خواه مُخلَصین و دیگران نیز نتیجه اعمال و انتخاب‌های خودشان را می‌بینند و خدواند متعال نظام هستی را اینگونه تنظیم کرده که هر علتی، معلول و نتیجه خودش را به دنبال دارد و هیج تخلفی از این قانون صورت نخواهد گرفت و همه چیز (از جمله اصل علیت نظم حاکم بر روابط میان علت‌ها و معلو ل‌ها و تأثیرات آنها) در تحت قدرت و ربوبیت مطلقه الهی است.
آیه تواضع
- «لَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ﴿۸۸﴾»
(و به آنچه ما دسته‌هایى از آنان [کافران] را بدان برخوردار ساخته‌ایم چشم مدوز، و بر ایشان اندوه مخور، و بال خویش براى مؤمنان فرو گستر.)
مفسران منظور از جمله «وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ» را تواضع و نرم‌خویی دانسته‌اند همانگونه که مرغ برای در آغوش گرفتن جوجه‌هایش پر و بال خود را باز می‌کند. علامه طباطبایی معتقد است خفض جناج به معنای صبر، خویشتن‌داری و سازگاری با مؤمنان است و کنایه از این است که همه هم و غم خود را مصروف و منحصر در معاشرت و تربیت مسلمانان نموده و از ایشان جدا نگردد. امر به خفض جناح (تواضع) در قرآن سه مرتبه آمده‌است که دو مرتبه اش مربوط به پیامبر نسبت به مؤمنان در دو آیه است، سوره حجر آیه۸۸ و سوره شعرا آیه ۲۱۵ ویک مرتبه اش در ارتباط با فرزند در برابر پدر و مادر است. سوره اسراء آیه ۲۴(وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَهِ) آیت الله جوادی آملی مفسر و فیلسوف در تفسیر و تفاوت این دو نوع خفض جناح می‌گوید: «خفض جناح» در قرآن کریم سه بار تکرار شده: یک مورد دربارهٔ فرزندان نسبت به پدر و مادر است، و دو مورد دربارهٔ پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت به مؤمنین. با این تفاوت که یکی خفض جناح ترحّم است ودیگری خفض جناح احترام. خفض جناح ترحّم مخصوص پیغمبر نسبت به مؤمنین است که نسبت به مؤمنین قرآن به او دستور داده ﴿وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ سوره شعرا آیه ۲۱۵)؛ و او که توانسته با عنایات الهی تا معراج پرواز کند باید مؤمنان را برای تأمین سه هدف زیر بال خود بگیرد اول این که مؤمنان پَر در بیاورند، دوم اینکه پرواز کردن را یاد بگیرند، سوم اینکه یاد بگیرند به کدام سمت پرواز کنند؛ مثل کبوتری که فرزندانش را با این سه کار تعلیم می‌دهد: این فرزندان را در زیر پَر می‌گیرد تا این که آنها ۱- پَر در بیاورند ۲- پرواز کردن را یاد بگیرند ۳-یاد بگیرند کجاها بروند و کدام طرف حرکت کنند و پَر بکشند. ولی خفض جناحی که فرزند نسبت به پدر و مادر دارد، ذلیلانه و ذلولانه و نرم‌رفتاری است چنانچه در آیات ۲۳و۲۴سوره اسراء است ﴿إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ … وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَهِ ﴾ دربارهٔ پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) «ذُلّ» نیست چون احترام غیر از مذلّت است.
آیه تسبیح
- «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَکُن مِّنَ السَّاجِدِینَ﴿۹۸﴾»
(پس با ستایش پروردگارت تسبیح گوى و از سجده‌کنندگان باش.)
تسبیح و حمد خداوند را راهی برای سبک کردن اثر مصیبت، کم حوصلگی و زخم زبان و گشادگی سینه دانسته‌اند. خداوند در این آیه به پیامبرش توصیه می‌کند برای زدودن آثار ناراحتی که از زخم زبان کفار ایجاد شده به عبادت و تسبیح خداوند بپرداز؛ چراکه نیرویت را زیاد و تحملت را بالا می‌برد. در روایتی از ابن‌عباس آمده‌است هنگامی که پیامبر اسلام (ص) غمگین می‌شد به نماز برمی‌خواست و آثار حزن و اندوه از چهره ایشان زایل می‌شد.
آیه عبادت
- «وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّىٰ یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ﴿۹۹﴾»
(و پروردگارت را پرستش کن تا اینکه مرگ تو فرا رسد.)
مفسران با استناد به روایات منظور از یقین در این آیه را رسیدن وقت مرگ انسان دانسته‌اند و علت آن را قطعی و یقینی بودن مرگ می‌دانند. امر به عبادت در این آیه تا زمان مرگ را به این دلیل دانسته‌اند که اگر این قید نمی‌آمد با یک عبادت نیز این امر محقق و بنده مطیع خداوند شناخته می‌شد؛ ولی با اضافه شدن این قید انسان را ملزم به عبادت خداوند تا زمان رسیدن مرگ می‌کند و سخن برخی از صوفیان که این آیه را دستاویز ترک عبادت قرار داده‌اند، مخدوش می‌سازد.
علامه طباطبایی درباره امر به عبادت (فاعبد ربک) در این آیه دو احتمال داده ۱-منظور امر به عبادت است که در این صورت تفسیری برای آیه قبل است که پیامبر مأمور به تسبیح و سجده شده‌است در نتیجه تسبیح وسجده از مصادیق عبادت می‌شوند.۲-منظور پایبندی به لوازم عبودیت و تسلیم و اطاعت است. این احتمال هم از ظاهر این آیه وهم آیات پیش از این فهمیده می‌شود، در این صورت معنی آیه چنین است:ای پیامبر تداوم بر عبودیت داشته باش و برای انجام طاعت و پرهیز از معصیت و در برابر سخنان گزنده دشمنان صبر پیشه کن تا مرگ فرارسد؛ و در عالم آخرت که عالم یقین است شاهد انتقام وکیفر الهی باشی.
هم چنین این آیه با امر به عبودیت تا آخر عمر و فرارسیدن مرگ، بر این باور غلط که تکلیف برای رسیدن انسان به کمال است و هر گاه کامل شد تکلیف ندارد؛ خط بطلان کشیده‌است.
فضیلت و خواص
روایت شده‌است اگر کسی سوره حجر را قرائت کند، خداوند ده برابر تعداد مهاجرین و انصار پیامبر (ص) به او حسنه عطا می‌کند. در برخی تفاسیر خواصی برای این سوره بیان شده‌است، از جمله اینکه اگر کسی آن را بنویسد و همراه خود داشته باشد، درآمد و روزی‌اش زیاد می‌شود.
بدون دیدگاه