من مقامات العارفین
قال بعض العارفین : «اعلم ان عالمی الملک و الملکوت اثران من آثار الجبروت و بحران من بحار اللاهوت ولیکن ما یساوى البحران، هذا عذب فرات سائغ شرابه؛ ای بحر الروحانیات الذی هو زلال صاف واف و لشرب العقول و الارواح کاف شاف، اذ هو لب لا قشر فیه ولا حشو و هذا ملح اجاج؛ ای الذی هو زبد کدر جفاء و غثاء، اذ هو قشر کله و ماده لالب فیه فالعقل لب الاجاج کما ان الاجاج قشر اللب فلهذا سمى العقل لبّا .»
و تجرى من کل من البحرین نهران عظیمان. اما مـن بـحر الجسمانیات، فجیحون العنصریات و سبحون الفلکیات و اما من بحر الروحانیات فنیل عقول العالم و فـرات النفوس السائله و هذه الأنهار الأربعه تجرى فی الجنه التی وعد المتفون و هی انهار من العیون الاربعه التی هی العلوم الاربعه: المنطقیات و هی ماء غیر آسن و الریاضیات و هی انهار من لبن لم یتغیر طعمه و الطبیعیات و هی انهار من خمر لذه للشاربین والالهیات و هی انهار من عسل مصفى، لانه صفى من شمع القشر والالهیات من لباس العلوم کما ان الاله لب الوجود و لکل من البحرین سفینه و لها راکب. اما راکب بحر المعقولات فهو العقل و سفینته قوه النظریه الفکریه و اما راکب بحر المحسوسات فهو الفهم وسفینته قوه المتخیله. فقد مرج البحرین یلتقیان بینهما برزخ لا یبغیان و الروح و هو الحائل بین الشیئین و هو الخیال فانه کالخیل الحائل بین عالم المعقول و عالم المحسوس و لولاه ما صنع موسى بن عمران… ان رؤیه الحق و غایته هذه السباحه و السیاحه و هذا السفر فی البر و البحر و هوالتولى شطر کعبه المقصود و التوجه الى ولى الخیر والجود و حاصل هذه التجاره لن تبور هو بدل متاع هذا الوجه الثانی و اخذ العوض من الوجه الثانی فما عند الله خیر للابرار و هذا الوصول الى کعبه المقصود و وجهه المأمـول لا یمکن الا بـالسیر الحسب العلمی الباطنی بقدم التفکر و التدیر لا بمجرد حرکات البدن التی لا یوجب الا متاعب السفر دون تحصیل الزاد و المتاع للمعاد. نعم، الفائده فی العمل البدنی و الفکری هی صفوه المرآه و ازاله الخبث و هو امر عدمی و انما المطلوب المقصود هـو صـوره وجه الوجود و من عمل بما علم ورثه الله علم ما لم یعلم و العمل بالمعلوم هو التفکر فیه بتمرین القلب و تخمیره و تلبینه و تخشعه و تخضعه مره بعد اخرى وکره بعد اولی حتی یزید النفس جلاء و ضیاء و اشراقاً و اعتباراً و نوراً و استبصاراً و لهذا قال علیه السلام: تفکر ساعه خیر من عباده ستین سنه لم یتفکر فیها و مثله قوله تعالى: لیله القدر خیر من الف شهر. ای فرضه ینتهى فیها نظره الى صوره المعشوق الذی صرف العمر مده مدیده فی التردد فی ساحه داره و قال صلى الله علیه و آله. لباب مدینه علمه: یا على اذا تقرب الناس الى خالقی بانواع البر تقرب الیه بانواع العقل تسبقهم. یعنی اذا عنى الناس انفسهم فی تکثیر خیرات البدنیه فانت عن نفسک فی تکثیر العلوم حتى تسبقهم. قال ابو علی بن سینا: هذا الخطاب منه انما یلیق و یستقیم لعظیم کریم مثل على العالی حیث کان بین الناس کالمعقول بین المحسوس فیحدث من هذا ان المقصود من العبادات الشرعیه والاحکام کالقیام و الصیام و سایر اوضاع (ریاضات) البدنیه انما هو الفکر فیها من حیث انها تعبد للمعبود الحق و قربان للاله المطلق لا حرکات الارکان و لا لقلقله اللسان، لان الله غنى عن حرکات الناسکین کما انه بریىء عن اعتقادات المشرکین.»
«رباعی»
می، از خم معرفت چشیدن مشکل
وز هستی خویش، وارهیدن مشکـل
تحقیق نکات اهل عرفان آسان
اما به حقیقتش رسیدن مشکل
***
معرفت از آدمیان برده اند
آدمیان را ز میان برده اند
بـا نفس هـر که در آمیختم
مصلحت آن بود که بگریختم
سایه کس فر همایی نداشت
صحبت کس بوی وفایی نداشت
صحبت نیکان ز جهان دور گشت
شان عسل خانه زنبور گشت
معرفت اندر گل آدم نماند
اهل دلی در همه عالم نماند
در سر کاری که در آیی نخست
رخنه بیرون شدنش کن درست
تا نکنی جای قـدم استوار
پای منه در طلب هیچ کـار
بدون دیدگاه